Osnivač najpopularnije ruske društvene mreže “VKontakte”, ispričao je u opširnom intervjuu za sajt “Mashable” kako je odlučio da napusti rodnu Moskvu nakon što su mu čelnici Kremlja preoteli kompaniju.
Pavel Durov (30), koga mnogi smatraju ruskim Markom Zakerbergom, kreirao je sajt “VKontakte”, koji je na mjesečnom nivou imao 69 miliona korisnika, prije nego što je privukao pažnju ruske službe FSB, nakon reklamiranja određenih političkih poruka na pomenutoj društvenoj mreži.
Durov je dobio direktivu da ugasi stranicu koju je otvorio opozicionar i žestoki Putinov kritičar Aleksej Navalni, zbog čega su mu na vrata pokucali agenti tajne službe, naoružani automatskim puškama.
– Bio sam preplašen. Po prvi put u životu sam možda razmišljao o svojoj budućnosti, kao i o budućnosti svoje kompanije, ali i države Rusije – priznaje Durov, koji danas živi u Njujorku.
Ovaj mladi programer nikada nije imao veze sa politikom. Tvrdi da je njegovo odbijanje naredbe Kremlja da ugasi stranice opozicije bila poslovna, a ne politička odluka.
– Jednostavno, nisam želio da moji korisnici postanu razočarani i počnu da koriste neku drugu društvenu mrežu. Ja vjerujem u slobodno tržište i zdravu konkurenciju – jasan je bio Durov.
“Izgubio sam moć nad kompanijom”
Krajem 2013. godine, investiciona kompanija iz Moskve, tijesno povezana sa Kremljom, otkupila je 48 posto akcija “VKontakta” od dva najveća dotadašnja investitora.
Navodno, ova odluka donesena je u režiji prvog čovjeka “Rosnjefta”, Putinovog dobrog prijatelja Igora Sečina.
Tog trenutka, Durov je shvatio da ne može ništa da uradi u borbi protiv Kremlja, i odlučio je da spakuje kofere i ode put Njujorka. Na kratko se vratio u Moskvu, ali je i tada samo shvatio da kontrolu nad sopstvenom firmom više nema, te se ponovo vratio u SAD gde i danas živi.
U februaru prošle godine u potpunosti je riješio da prekine veze sa “VKontaktom”, te je svoje dionice prodao još jednom Putinovom lojalisti, Ivanu Tavrinu.
– To je bilo jedino logično rješenje, pošto sam, iako osnivač, u kompaniji imao samo protokolarnu ulogu – kaže Durov.
Projekat NSA
Kada je Durov osnovao društvenu mrežu 2006. godine, ruska politika u pogledu interneta bila je znatno tolerantnija,.
– Najbolja stvar u Rusiji tada bila je potpuna sloboda na internetu. Ta sfera nije bila kontrolisana od strane države, uopšte. Čak je izražavanje na internetu bilo slobodnije nego u SAD – kaže Durov.
Ipak, 2011. godine Vladimir Putin riješio je da donese određene zakone o kontroli internet sadržaja, usljed organizovanja opozicije na društvenim mrežama. Ruski predsjednik slobodni internet smatra idealnom platformom za špijunažu, naročito nakon dokaza koje je iznio Edvard Snouden, koji je dokazao da Sjedinjene Države, tačnije agencija NSA, špijuniraju čitav svijet putem interneta.
Putin nije uopšte želio da rizikuje da mu se NSA ili CIA infiltriraju u državu i počnu da je ruše iznutra, te se okrenuo ruskoj verziji svjetske internet mreže koju bi Kremlj lakše kontrolisao. “VKontakte” se nametao kao idealno rješenje.