Evropa nema ni novca ni vremena za kupovinu gasa sa drugih područja, kako bi u potpunosti zamijenila svoju gasnu zavisnost od Rusije, smatraju eksperti.
Pad obima kupovine gasa iz Rusije u EU skoro je nemoguć i u skorijoj i u daljoj budućnosti – smatra ekspert Centra za strateška i međunarodna istraživanja Edvard Čou.
Ovaj američki stručnjak ukazuje da će, prije nego što se odluči na diferzifikaciju gasnih isporuka, EU morati da potroši na desetine, a možda i stotine milijardi dolara za razvoj odgovarajuće infrastrukture – cjevovoda i terminala za prijem tečnog gasa.
Posljednje dvije godine evropski terminali stoje praktično nepopunjeni. Oni se koriste maksimalno na trećinu, možda i manje. I to već dovodi do gubitaka investitora.
Tečni prirodni gas otišao je tamo gdje može da se proda skuplje – u Aziju. To su Japan, Južna Koreja, Kina. U Evropi cijene gasa su prilično niske, zato tečni gas tamo ne ide mnogo.
Čak i uz najpovoljniju konstelaciju, prve isporuke gasa umjesto ruskog Evropa će vidjeti najranije 2015. godine. I to će još morati da se potrudi.
Prema podacima međunarodne energetske agencije, na udio Rusije otpada više od trećine svih isporuka u EU. Samo prošle godine EU je kupila od Rusije skoro 170 milijardi kubnih metara.
Sjeverna Afrika je spremna da pruži Evropi za sada samo manje od 50 milijardi, a Iran i Azarbejdžan u cjelini oko 60 milijardi kubnih metara gasa.
Zato će EU teško u skorije vreme naći alternativu sa istim garancijama, u istom obimu i po istoj cijeni, smatra glavni strateg finansijske grupe BKS Maksim Šein.
Ni sada, ni u narednih deset godina od ruskog gasa Evropa ne može da odustane. Sasvim sigurno ne u potpunosti. Djelimično je moguće, ali i to će EU koštati preskupo. Cijena gasa biće veća on one po kojoj isporučuje Rusija – navodi Glas Rusije.
Može se, naravno, pretpostaviti da će vremenom EU naći zamjenu ruskim isporukama, kaže direktor Instituta za nacionalnu energetiku Sergej Pravosudov.
Na primjer, može da počne da se eksploatiše sav pronađeni iranski gas, i da ga isporučuje u Evropu. To bi moglo da bude dovoljno za izvjesno vreme kao alternativa.
Ali, treba shvatiti da ima ugovora koji su potpisani na 20 godina sa Rusijom i tamo su predviđeni “penali”. Potpuno je bezumno anulirati ih.
Kao drugo, sopstvena eksploatacija u Evropi naglo pada, i EU će doći do toga da za neko vrijeme Iran ne može da popuni rupe u evropskom gasnom balansu. Zato će morati da se obrate Rusiji, lideru po rezervama gasa u svijetu.
Dodatne obime gasa tržištu sada može da ponudi samo Rusija – tvrde eksperti. I to ne po azijskim cijenama: 600-700 dolara za hiljadu kubnih metara, već za 350 dolara.
Za Rusiju nije problem da uveća izvoz goriva u Evropu. Samo kada bi htjeli potrošači, a to će se, najvjerovatnije desiti prije ili kasnije.
Kako predviđa američka kompanija “Ekson Mobil”, zavisnost EU od uvoza gasa u narednih deset godina “skočiće” sa 45 na o 60 odsto.